Piyasalar döngüsel olarak kendilerini tekrar etmeyi sever, fakat bunu ikiye ayırmakta fayda var.

1. Olay/durum döngüsü
2. Yatırımcı davranış döngüsü

Yatırımcı davranış döngüsü neredeyse hiç değişmez. Piyasanın şiştiği (herkesin kârda olduğu) durumda genellikle herkes açgözlü olma eğilimindedir. Dip bölgelerde ise herkes korkak ve stresli olur. Çünkü insan beyni temelinde aynıdır, durum ve olaylara verilen tepkiler kolay kolay değiştirmez. Bir yatırımcıyı da başarılı yapan tam olarak budur.

‘’Bir şeyi yapmamayı bilmek ile yapmamak arasında ‘başarılı olma’ durumu vardır.’’

Yatırımcı davranış döngülerini birlikte inceleyeceğiz ve yazı sonunda sizlere incelemeniz için güzel bir indikatör hediyem olacak. Sizleri de gerçek birer yatırımcı gibi piyasalara eğitmeyi hedefliyorum…

DÖNGÜNÜN 4 EVRİMİ: EUPHORIA - DENIAL - FEAR - CAPITULATION

Temel olarak 4 farklı yatırımcı davranış döngüsü anlatacağım ve bunlara daha sonrasında kendiniz de bakmanız için bir kaç gösterge paylaşacağım. Bu terimleri kısaca inceleyelim.

EUPHORIA (AŞIRI İYİMSERLİK) - TEHLİKELİ EVRE

Belirtiler:

• Fiyatlar hızlıca yükselir.
• Tüm haberler pozitif devam eder.
• Sosyal medya aşırı aktif.
• ‘Bu sefer farklı olacak’ söylemi başlar.
• Borçla yatırımlar başlar.

Psikolojik olarak yatırımcılar kâr ettikçe risk algısı düşer ve daha fazla risk alma eğilimine geçer. Bu da piyasalarda herkesin bildiği gibi ‘açgözlülük’ durumunu meydana getirir.

DENİAL (İNKAR)

Tepe görüldükten sonra gelen küçük bir düşüş…

Belirtiler:

• ‘’Bu sadece düzeltme’’
• ‘’Daha yeni başlıyoruz’’
• ‘’Ben uzun vadeciyim’’
• Sosyal medya pozitiftir.

İnsanlar zararı kabullenmek yerine kendi hikayelerine inanmaya başlar. Gerçekliği değil, rahatlatan düşünceyi kabul ederler.

FEAR (KORKU)

Fiyatlar beklenenden çok fazla düşmeye başlar ve bu düşüş artık ‘normal düzeltme’ açıklaması ile uyuşmaz.

Belirtiler:

• Olumsuz haberler başlar.
• Sosyal medya sessizleşir ve aktiflik düşer.
• Yatırımcılar panik olmaya başlar.
• ‘’Acaba çıkmalı mıydım’’ düşüncesi gelir.

CAPITULATION (TESLİMİYET) - ACILI EVRE

Yatırımcının dram filmi çekilmeye başlar.

Belirtiler:

• ‘’Bıktım, satıyorum’’
• Sosyal medya aktifliği azdır ve negatiftir.
• İnsanlar piyasayı terk eder.

Genellikle bu dip seviyenin belirtisi olabilir. Bitcoin 15k-17k seviyelerine geldiğinde insanların ve sosyal medyanın psikolojisini hatırlamanızı öneririm.

Peki, bu döngüleri nereden takip edebiliriz?

Google trends sonuçlarına bakarsanız bir kelimenin tarihine göre en popüler olduğu dönemleri göstermektedir. Görselde ‘bitcoin’ popülerliği gösterilmektedir. Grafik üzerinde incelerseniz bazı dönemlerde ciddi uyum olduğunu görebilirsiniz.

Grafik üzerinde daha kolay bir inceleme yapmanız için bu göstergeyi son 5 yıl olarak Tradingview indikatörüne dönüştürdüm. Bu indikatörü bitcoin paritesinde inceleyebilirsiniz.

İndikatör: https://tr.tradingview.com/script/adN5v072/

Piyasa değeri, yatırımcıların kâr alma hızından çok daha hızlı yükseldiğinde, piyasanın aşırı ısındığını görürüz. Bunu çoğu zaman yatırımcı açgözlülüğünün bir yansıması olarak değerlendirebiliriz (kırmızı bant). Tarihsel olarak, bu dönemler stratejik yatırımcı için kâr almanın en avantajlı olduğu zamanlardır.

Kısacası göstergenin ana odaklandığı konu; piyasa değeri, yatırımcıların satış yapma durumu. Piyasa hızla yükselirken yatırımcılar satış yapmıyorsa, dolaylı yoldan ‘açgözlülük’ durumundan bahsedebiliriz.

Piyasalarda olay ve durumlar değişir fakat yatırımcı çoğu zaman aynı hareketlerde bulunur. Bunun ana sebeplerinden birisi de bilgisizliğin doğurduğu duygusal davranışlardır.